With growing awareness of the current climate crisis, it has become better recognized that natural resource management has global as well as local implications.  Discourse on the importance of sustainability has followed. Natural resource sectors have been known as areas prone to corruption risks due to the usually high revenues involved. Despite the absence of a universally agreed upon definition, it is in general recognized that corruption undermines social and economic development and can impede sustainable resource management. This research sets out to explore the dynamics contributing to corruption risks in natural resource sectors, with an emphasis on renewable resources, and how such risks can be addressed. To shed light on the research question, a qualitative case study approach was chosen, comparing fisheries in Iceland, arable soils in Ukraine and forestry in Romania. A total of 40 semi-structured interviews were conducted with various stakeholders recruited through snowball sampling. The interviews were coded and then analysed by generating causal loop diagrams, a qualitative mapping approach in the field of system dynamics. The main results from this study suggest that the resource sectors under study all transformed towards economies of scale, facilitating the consolidation of large vertically integrated companies with increased economic efficiency demand. The resulting inequality between large and smaller actors in the sectors seems to increase perceived risk of both corruption and unsustainable management practices in all our cases. Public institutions´ capacity and capabilities to monitor resource sectors need adequate resources, else corruption risks can increase because of perceived lack of monitoring. To alleviate corruption risks, transparency in resource management can strengthen accountability and promote sustainability. However, focus on transparency as a policy tool can be misplaced in instances where higher-level intervention points are needed to ensure sustainable resource management, as solutions are context dependent.

Med ökad medvetenhet om den nuvarande klimatkrisen har det blivit bättre erkänt att hantering av naturresurser har såväl globala som lokala konsekvenser. Diskurs om vikten av hållbarhet har följt. Naturresurssektorer har varit kända som områden som är utsatta för korruptionsrisker på grund av de vanligtvis höga intäkterna. Trots avsaknaden av en allmänt överenskommen definition är det allmänt erkänt att korruption undergräver social och ekonomisk utveckling och kan hindra hållbar resurshantering. Denna forskning syftar till att utforska dynamiken som bidrar till korruptionsrisker i naturresurssektorer, med tonvikt på förnybara resurser, och hur sådana risker kan hanteras. En kvalitativ jämförande studie valdes ut för att belysa forskningsfrågan, som undersökte fiskeresurserna på Island, marken i Ukraina och avverkning i Rumänien. Totalt genomfördes 40 semistandardiserade intervjuer med ett brett spektrum av intressenter genom ett snöbollurval. Data kodades och analyserades sedan med metoder som har sitt ursprung i teorin om dynamiska systemmodeller för att utveckla kvalitativa flödesscheman över sambandet mellan orsak och verkan. De viktigaste resultaten från denna studie tyder på att de undersökta resurssektorerna alla har omvandlats till skalfördelar, vilket underlättar konsolideringen av stora vertikalt integrerade företag med ökad efterfrågan på ekonomisk effektivitet. Den resulterande olikheten mellan stora och mindre aktörer inom sektorerna verkar öka risken för både korruption och ohållbar hantering i alla våra fall. Offentliga institutioners kapacitet och förmåga att övervaka resurssektorer behöver tillräckliga resurser, annars kan korruptionsrisker öka på grund av upplevd brist på övervakning. För att lindra korruptionsrisker kan transparens i resurshantering bidra till ansvarsskyldighet och främja hållbarhet. Fokus på transparens som ett politiskt verktyg kan emellertid vara felplacerat i fall där det behövs ingripanden på högre nivå för att säkerställa hållbar resurshantering, eftersom lösningar är kontextberoende.

Með aukinni þekkingu um þær áskoranir sem heimurinn stendur frammi fyrir í tengslum við hamfarahlýnun hefur þróast meiri skilningur á því að nýting náttúruauðlinda hefur bæði staðbundnar sem og alþjóðlegar afleiðingar. Umræða um mikilvægi sjálfbærni hefur fylgt í kjölfarið. Spillingarhættur viðloðandi nýtingu náttúruauðlinda þekkjast vel vegna þeirra gífurlegu fjármuna sem þar eru í húfi. Þrátt fyrir að ekki sé til almenn skilgreining á hugtakinu spilling, þá er það almennt viðurkennt að fyrirbærið sem slíkt grafi undan félagslegri og efnahagslegri þróun, og geti hamlað sjálfbærri nýtingu náttúruauðlinda. Meginmarkmið doktorsritgerðarinnar er að rannsaka gangverk þeirra þátta sem stuðla að spillingu við stjórnun náttúruauðlinda, með áherslu á stjórnunarkerfi endurnýjanlegra auðlinda í Evrópu, og hvernig greina megi og draga úr spillingarhættum í slíku samhengi. Betri skilningur á því gangverki gefur tækifæri á að bera kennsl á lykilþætti hugsanlegra endurbóta, sem gætu nýst við stefnumótun sem miðar að því að draga úr spillingarhættum í auðlindastjórnunarkerfum. Eigindleg samanburðarrannsókn var valin til þess að varpa ljósi á rannsóknarspurninguna, þar sem fiskveiðiauðlindin á Íslandi, jarðvegur í Úkraínu og skógarhögg í Rúmeníu voru til rannsóknar. Alls voru tekin 40 hálfstöðluð viðtöl við breiðan hóp hagsmunaaðila í gegnum snjóboltaúrtak. Gögnin voru svo kóðuð og greind með aðferðum sem eiga uppruna sinn í fræðum kvikra kerfislíkana í þeim tilgangi að þróa eigindleg flæðirit yfir tengsl orsaka og afleiðinga. Meginniðurstöður benda til þess að breytingar í átt að stærðarhagkvæmni hafi átt sér stað innan þeirra auðlindakerfa sem voru til rannsóknar fyrir tilstilli aukinnar kröfu um hagkvæmni, sem auðvelduðu samþjöppun fyrirtækja innan greinanna. Það hefur leitt til vaxandi misrétti milli stórra fyrirtækja og smærri aðila, sem virðist gera það að verkum að aukinnar hættu á spillingu og ósjálfbærri nýtingu auðlinda gætir í öllum tilvikum. Stofnanir sem framfylgja lögum og reglum, auk þess að sinna eftirliti innan auðlindageiranna, þurfa að hafa getu og bjargráð til þess að sinna lögbundnu hlutverki sínu. Ófullnægjandi eftirlit getur aukið spillingarhættur. Niðurstöður gefa einnig til kynna að gagnsæi í nýtingu auðlinda getur leitt af sér aukna ábyrgðaskyldu og stuðlað að sjálfbærni. Samt sem áður getur verið varhugavert að einblína á gagnsæi sem stefnumótunartæki í tilfellum þar sem þörf er á íhlutunarpunktum á hærra stigi til að tryggja sjálfbæra nýtingu auðlinda, þar sem hafa ber í huga að lausnir eru háðar samhengi.